İngiltere’de 20 aydır yürürlükte olan bir kanun ülkede yaşayan yabancılar dahil herhangi bir kişinin şüphe uyandıran mal alımlarını ve yaptığı harcamaları mercek altına alıyor. 50 bin sterlinin üzerindeki satın almalarda, kişinin geliriyle harcamaları arasında büyük farklar varsa, İngiliz Ulusal Suçlar Dairesi (NCA) başta olmak üzere bazı resmi kurumlar şüpheli hakkında soruşturma açabiliyor.

‘Açıklanmamış Servet Usulleri’ Yasası İngiltere’ye giderek şüphe çekecek kadar mal, mülk ve ticari ürün/hizmet alan yabancılar ve aile üyeleri hakkında kendi memleketlerinde rüşvet, kara para aklama veya yolsuzlukla ilgili dava açılıp açılmadığını da inceliyor. Yasa geçmezden önce İngiliz basınında yapılan tartışmalarda kara para aklamak için İngiltere’ye dışarıdan gelen zenginlerin İngiliz siyasetçileri üzerinde etkinlik kurabilmek amacıyla medya kuruluşlarını satın alabildiklerine dikkat çekiliyor ve yasa ile bu tür risklerin ortadan kaldırılacağı belirtiliyordu.

KKTC’de yolsuzluk, vergi kaçırma ve gerçeğe aykırı mal beyanı nedeniyle haklarında dava açılabilecek kara para sahipleri ve muhtemel siyasetçiler İngiltere’de eskisi gibi rahat hareket edemeyecek haliyle. İlgili yasada ‘siyasi nüfuz sahibi kişiler’e ayrılmış ayrı bir bölüm mevcut. İngiltere’de şüpheli alımlar yapan kişinin siyasi nüfuz sahiplerinin yakını olup olmadığı ve kendi ülkelerinde kamu görevindeyken haklarında yolsuzluk ve rüşvet benzeri davalar açılıp açılmadığı da araştırılıyor. Siyasi nüfuz sahibi kişiler, AB’nin para aklama direktiflerinde devlet kurumlarında çalışan tüm yöneticileri kapsayan bir kavram ve kara para aklanmasına yardımcı olan en riskli grubu oluşturuyorlar. Kara para meselesinde AB üyesi olmasına rağmen mesela Malta pek revaçta ve AB’nin merkezi kurumları AB direktiflerinin tam anlamıyla uygulaması için özellikle Malta’ya ciddi baskı kuruyor.

27 Eylül’de ABD’de gösterime girecek, 18 Ekim’de Netflix’de yayınlanacak Steven Soderbergh’in yönetmenliğini yaptığı, Merly Streep, Gary Oldman, Antonio Banderas, Jeffry Wright, Robert Patrick, David Schwimmer ve Sharon Stone’un da rol aldığı ‘The Laundromat’ adındaki film de kara para aklayan zenginleri, onlara yardımcı olan siyasetçileri, suçu örtmeye çalışan hukuk firmalarını ve avukatlarını ele alıyor. Filmin yönetmeni Soderbergh, filmin Venedik’teki gösteriminin ardından ekibiyle katıldığı basın toplantısında şöyle diyor: ‘İngiltere’deki yasanın benzerinin neden ABD’de olmadığı çok üzücü. Böyle bir yasaya kim karşı çıkabilir ki? Şu an dünyanın küresel ısınmayla beraber en büyük sorunu yolsuzluktur. 2000 yılında dünyanın en varlıklı % 1’i dünyadaki toplam zenginliğin üçte birine sahipti. Bugün ise sadece 50 aile dünya servetinin yarısının kontrolüne sahip ve en alttaki 3.5 milyar insanın toplam gelirinden daha fazla serveti elinde tutuyor. Bu sürdürülebilir bir pradigma olamaz’.

Filmin gösterime girmesiyle dünya genelinde ciddi bir farkındalık yaratılacağı öngörülüyor. Yönetmen Soderbergh’in söylediği gibi küresel ısınma ve yasa dışı yollardan elde edilen kazanç insanlığın isyan ettiği en önemli iki sorun ve kapitalizme gösterilen küresel tepkinin temel dayanakları… Birileri arsızca ve büyük bir kibirle daha fazlası için önüne gelini, yasa dışı yollardan geçerek yutuyor; çoğunluksa her geçen gün daha da yoksullaşıyor. Üstelik zenginliğe yalanla, sahtekârlıkla ve hukuksuzlukla kul olanlar, tüm insanlığın kullanımındaki gezegeni daha fazla kâr için küresel ısınma riski altına sokuyor.

Şayet benzeri bir yasa KKTC’de gündeme gelmezse 2. ve 3. ülkelerden haksız kazanç sahipleri ‘yabancı yatırım’ güzellemesine sığınarak daha çok mülk, otel, üniversite satın alacak ve ‘medya’ kuracak. Kendi ülkesinde bulaştığı yolsuzluklar neticesinde edindiği kara parayı Kıbrıs’ta aklarken, burada da PR sosuyla üstünü kapatacağı pis işler yapacak. Çünkü yasa dışılıkla para yapmaya alışmış olanlar zaten yasal yollardan bir yığın dertle uğraşarak, hak ederek para kazanmakla uğraşmazlar.

Hem böyle bir yasaya kim karşı çıkabilir ki?