Rusya’nın önde gelen muhalif yayınlarından ve geçen mart ayında gördüğü yoğun baskı nedeniyle ülkede yayınlarına ara veren Novoya Gazeta artık Avrupa’dan yayın yapıyor. Gazete için, Özbek gazeteci Elena Bondar Rus işgali altındaki Herson’a gitti.

Gazetenin Herson’da gördüklerine ilişkin öne çıkanlar şöyle:

►Rusya tarafından işgal edilen Ukrayna’nın Herson kentinde televizyondan yapılan yayınlarda Rusya ile Herson bölgesinin Rus kısmı arasında artık bir sınır olmadığı aktarılıyor. Rusların pasaportsuz, kimlik kartlarıyla Herson’a girebileceği propagandası yapılıyor ancak bölgede oturma iznine sahip olmayan Ruslardan pasaport göstermeleri, ziyaretlerinin amacı ve bölgede akrabaları varsa bunu kanıtlamaları isteniyor.

Yerel halk arablarının çalınıp, plakalarının söküldüğünü, üzerilerine Rus işgaline destek sembolü Z'nin boyayla yapıldığını söylüyor

►Yerel halk, arabaların gerçek sahiplerinden çalındığını söylüyor. Çalıntı arabaların plakaları sökülüyor, arabalara Rus işgaline verilen desteğin sembolü "Z" harfi boyayla çiziliyor ve kaza yapana dek arabaları sürmeye devam ediyorlar. 

►Yer isimleri ve mesafe işaretlerinin yer aldığı yol işaretleri siyah boya ile boyanmış ve birçoğunda "Z" sembolü var.

►Herson'un, meşhur Dnipro Nehri üzerinden geçen, 4.500 metre uzunluğunda, 82 metre genişliğindeki Antonivskyi Köprüsü’nde yolun kaldırımında tahrip olmuş arabalar ve yanmış askeri araçların enkazı duruyor. Köprüye giriş ve çıkışta kontrol noktaları bulunuyor. Askerler her arabayı denetliyor. Erkeklerden gömleklerini çıkarmaları ve ayrıca bacaklarını göstermeleri istenerek, Ukrayna lehine dövmeleri olup olmadığı kontrol ediliyor.

Ukraynalı partizanların otlar arasına bomba koyabileceği korkusuyla rejim çimleri biçiyor

►Yerel halka göre Ukraynalı partizanların patlayıcıları uzun otlar arasında saklamasında korkan Rus rejimi kentteki çimleri biçiyor.

►Herson’da birçok kişi Rus askerlerinin yoldaşlarının cesetlerini yaktığına inanıyor. Ölen askerlerin yakıldığının ileri sürüldüğü çöp sahası çok sıkı korunuyor. Kimse Rusların kendi askerlerinin cesetlerini neden Kırım üzerinden akrabalarına teslim edilmediğini bilmiyor.

Savaştan önce rüşvet ve ayrılıkçılık nedeniyle sabıka kaydı olan Ukraynalı polisler görev başında

►Ukraynalı eski polisleri arasında işkence gördükleri ya da para kazanmak zorunda oldukları için işgal rejimi için çalışmayı kabul edenler var. Polisin Ukraynalı yöneticileri arasında birçoğu savaştan önce rüşvet ve ayrılıkçılık yaptığı için sabıka kaydı olan, Rusya destekçileri var. Bazı polis memurları Rusya için çalışmayı kabul etse de, işgal "hükümeti" yine de ciddi bir personel sıkıntısıyla karşı karşıya. Aslında, çalışan eksikliği o kadar kötü durumda ki Rusya kendi polis memurlarını getirmeyi planlıyor. Eski bir polis, "Düzenli memurlara 70.000 Ruble (1.200 Euro) ve departman yöneticileri için nakit olarak ödenecek tahmini 90.000 Ruble teklif ediyorlar" diyor.

Uluslararası arenada yasak olan Rus ödeme kartları ile Herson'da bile işlem yapılamıyor

►İşgalin başlamasından bu yana fiyatlar %100, hatta %200 arttı. Fiyat etiketleri hem Ruble hem de Ukrayna Grivnası cinsindendir, 1 Ukrayna Grivnası = 1,5 Ruble olarak işlem görüyor. Her iki para birimi de büyük marketlerdeki kasiyerler tarafından nakit olarak kabul ediliyor. Rusya’nın ödeme kartları uluslararası olarak yasaklandığı için bu kartlarla Herson’da bile işlem yapılamıyor. Yazar kasa makbuzları Ruble cinsinden veriyor ancak bilgisayar Ukrayna Grivnası kullanıyor. Bu nedenle kasiyerlerin ara sıra iki para birimi arasında geçiş yapması gerekiyor.

►Herson’da halk sokak pazarlarında, araba bagajlarında bile mal satıyor. Pazar satıcıları, küçük mağazalar, küçük büfe ve küçük marketler Ruble almadıkları için her yerde Ruble’yi Ukrayna Grivnası ile ‘exchange’ yapanlar var. Pazarlardaki ‘döviz kuru’ gün içinde sürekli değişiyor. Aynı eşyaların fiyatları birbirinden 15-30 metre uzakta satılmasına rağmen iki veya üç kat daha pahalı olabiliyor.

►Kentin merkezindeki kamu binalarının olduğu yerlerde askeri personel ve üzerlerinde "Z" harfleri olan araçlar her yerde görülüyor. Ukraynalılar kaçırılan akrabalarına ne olduğunu öğrenmek için resmi birimler önünde kuyruklar oluşturuyor. Ayrıca emeklilik maaşlarının artık Ukrayna Hükümeti tarafından ödenmeyeceği iddiaları yaşlıları Rus kimliği almaya itiyor. Donbas'ta her iki taraftan da emeklilik maaşı alabilen yaşlılar olduğu söyleniyor. Rusya tarafından ödenen, aylık 10.000 rublelik (170 Euro) Rus refah ödemesini almak için her ay önce kaydolmak, sonra da parayı almak için iki kez sıraya girmek gerekiyor.

Kaynak: Haberin detayları için bkz. Novaya Gazeta