Lübnanlı Şii grup Hizbullah, Suriye, Irak ve İran ürünlerinin stoklandığı ve parti tarafından verilen bir kartla indirimli fiyatlardan satış yapam bir süpermarketler zinciri kurdu. 

Mali kriz ve gıda kıtlığı nedeniyle krizdeki ülkede girişim memnuniyetle karşılandı. Ancak kart uygulamasını eleştirenler güçlü Şii hareketinin zayıf bir devlette hizmet sunarak sadakat kazanmayı ve paralel bir ekonomiyi denetlemeyi amaçladıklarını savunuyor.

Lübnan halkı, yüksek enflasyona gıda kıtlığının eşlik ettiği bir dizi şiddetli ekonomik, sosyal ve politik krizle boğuşurken, İran yanlısı Hizbullah partisi kısa süre önce Beyrut, Bekaa bölgesi ve ülkenin güneyindeki çeşitli kalelerinde halkın öfkesini bastırmak için birkaç süpermarket açtı. Lübnan'da yemek sadece pahalı değil, aynı zamanda yiyecek bulmak da zor.

Bir parti yetkilisi France 24'e verdiği demeçte, süpermarket zincirinin, cömertliğiyle tanınan bir Şii İslam figürü olan imam Ali Al-Sajjad’dan (Zeynelâbidîn veya Ali bin Hüseyin olarak anılır) feyz alarak "Al-Sajjad" olarak adlandırıldığını ve markette Suriye, Irak ve İran ürünlerini satıldığını söyledi. 

Bu süpermarketlerde alışveriş yapabilmek için Hizbullah tarafından verilmiş bir kartın olması gerekiyor. Karta hak kazanacak kişinin ayda 1.500.000 Lübnan poundundan (karaborsada yaklaşık 125 dolar, 1.000 TL) daha az kazanması gerekiyor.

Lübnan'da, nüfusun yarısından fazlası şu anda yoksulluk sınırının altında yaşıyor ve ulusal para birimi değerinin % 80'inden fazlasını kaybetti.

İsminin gizli kalması koşuluyla demeç veren yetkili, "Hizbullah taraftarı olmasalar bile, ihtiyaç duyan herkes, dinsel bağlılığı ne olursa olsun, bizden alışveriş yapabilir" dedi. Ancak şimdilik, müşteri tabanının çoğu Şiilerden oluşuyor.

Hizbullah aylardır, Suriye’ye yapılan şeker ve un gibi temel gıda maddelerinin kaçakçılığını kolaylaştırmak, bu nedenle Lübnan’da mağaza raflarının boşaltılmasına katkıda bulunmak ve Lübnanlıları şu anda marketlerinde sattığı aynı temel ürünlerden mahrum bırakmakla suçlanıyor.

Hizbullah, süpermarketlerden yararlanan kaç kişinin karta sahip olduğunu açıklamadı fakat sayının 8.000'in üzerinde olduğu tahmin ediliyor.

Hizbullah kart vermek için ev ziyaretleri yapıyor

Bekaa vadisinde küçük bir köyde yaşayan 40 yaşındaki bekâr ve işsiz bir kadın olan Lina, kart başvurusu yapmadığı halde adına kart çıkarılmasını teklif eden Hizbullah partisi üyelerinin kendisini ziyarete geldiğini söyledi. 

“Mağazalar büyük depolar gibi görünüyor ve her zaman tam dolu. Daha düşük fiyatlarla süt, pirinç, şeker ve bitkisel yağ satın alabildim” diyen Lina, Hizbullah üyesi olmadığını da sözlerine ekledi. Lina, "Al-Sajjad kartına sahip olan herkes, her ay beş kilo pirinç, beş kilo şeker, beş litre yemeklik yağ, dört kilo çamaşır tozu, üç paket makarna, dört teneke kutu ton balığı, hatta iki şişe bulaşık deterjanı da dahil olmak üzere belirli bir miktarda ürün alma hakkına sahiptir” dedi.

Güneydeki Nabatieh'de yaşayan 39 yaşındaki öğretmen ve iki çocuk babası Hasan da, yaşadığı köydeki Hizbullah üyeleri kendisine bir El-Sajjad kartı vermek için yaklaştığını ifade etti.

Hasan ‘Benden sadece kimlik kartımın bir kopyasını istediler. Kim olduğumu biliyorlar ve bana güveniyorlar. 1 milyon Lübnan poundu üzerindeki herhangi bir alışverişte % 35 indirim hakkına sahibiz. Bu kart, uzun vadede daha düşük fiyatlarla sağlık hizmetlerine erişmemize bile izin verecek” dedi.

Partiye bağlı bir medya kuruluşu için çalışan 38 yaşındaki Maya, "Hizbullah’ın gıda ürünlerini satması kesinlikle siyasal seçimlere yönelik ancak en yoksulların acil ihtiyaçları var. Lübnan'da devletin yıllardır umursamadığı ücra ve fakir bölgeler var. Dolayısıyla bu bölgelerin sakinleri alabilecekleri tüm yardımı kabul edecektir” dedi.

"Devlet artık yok"

Hizbullah destekçilerinin yeni süpermarket zincirine ilişkin coşkusunu herkes paylaşmıyor. Gazeteci Mounir Rabih, devletin giderek başarısız olduğu bir ülkede böyle bir projenin yarattığı tehlikeler konusunda uyarıyor.

Rabih, “Hizbullah, kamuoyuna ne devletin ne de derneklerin yardım edemeyeceğini söylüyor ki bu çok tehlikeli. Bu sadece devletin artık var olmadığı anlamına gelir. Şii partisi, halkın devlet anlayışını bu şekilde zayıflatıyor” dedi.

Hizbullah’ın girişimi, "Şii toplumu içinde belirli bir istikrarı koruma ve herhangi bir protesto veya isyanı engelleme arzusunun" kanıtıdır yorumunu yapan gazeteci, "Hizbullah her zaman topluluğunun öfkesinden korkar. Her ne pahasına olursa olsun, açlıktan kaynaklanan herhangi bir öfke patlamasından kaçınmak istiyor" diye ekledi.

Hizbullah’ın uzun vadeli plan yaptığını belirten Rabih, "Hizbullah, gelecekte sağlık hizmetlerinin geliştirilmesine odaklanarak, kapsamlı bir sosyal yardım planı hazırlamayı umuyor" dedi.

Gazeteci, "Parti kendisini, ABD tarafından diz çöktürmek için kendisine karşı yapılan bir komplonun kurbanı olarak görüyor. İran, Suriye veya Irak üzerinden kendi tedarik kanallarını güvence altına alarak, halkının aç kalmamasını sağlayarak yanıt veriyor" dedi.

40 yaşındaki Sunni fotoğrafçı Adam ise “Hizbullah elbette halk tabanını kontrol etmeye çalışıyor. Al-Sajjad kartı kurumsal tarafını yansıtıyor ve bu partinin devleti değiştirecek imkânlara sahip olduğunu gösteriyor. Zaten bunun olduğunu bile düşünüyorum. Lübnan artık Hizbullah eyaleti içinde bir eyalet” diye yakındı.

Fotoğrafçı, "Süpermarketler ve indirimli ürünler zinciri aracılığıyla, Şiilerin krize karşı tek çare olarak Hizbullah'ı görmesi için parti her şeyi yapıyor" dedi.

Kaynak: France 24