Dünya

Çin’in Solomon Adaları’nda kendisine bağımlı bir devlet yaratmaya çalışması tepki çekiyor

Çin planlarına direnen yerel politikacılar, rakiplerinin aniden paraya boğulduğunu ve Çin yanlısı mesajlar vermeye başladığını gördü...

Çin, son üç yıldır Güney Pasifik’deki Solomon Adaları’nda ülkenin ekonomisindi ve siyasetinde gücünü artırmak için her şeyi yapıyor.

Çin önce adada büyük bir büyükelçilik açtı, bir stadyum kompleksinin inşaatına başladı ve hükümetle güvenlik, havacılık, telekomünikasyon alanlarında gizli anlaşmalar imzaladı. 

Ancak kısa bir süre sonra Çin'in ülkedeki büyük harcamaları ve nereye kadar borç vereceği hakkındaki merak yerini endişeye ve öfkeye bıraktı. 

Örneğin, stadyum inşaatında çalışan işçiler ücret konusundaki sözlerin yerine getirilmediğinden şikâyet ediyor. Bölge sakinleri, başbakanın ve Çinli yetkililerin demokrasiyi baltalamasından endişe duyuyor çünkü Çin'in planlarına direnen yerel politikacılar, rakiplerinin aniden paraya boğulduğunu ve Çin yanlısı mesajlar vermeye başladığını gördü. Ülkenin giderek otokratik hale gelen hükümeti ise Çin'in yatırımlarını memnuniyetle karşıladı.

Bir kabile şefi, 50 yaşındaki Peter Kosemu The New York Times’a, "İnsanlarla düzgün bir istişare yok. Kimse bundan memnun değil" dedi.

Solomon Adaları, Çin devlet medyası tarafından Çin'in uluslararası çabalarının neler başarabileceğinin bir modeli olarak tasvir edildi.

Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki deniz şeritlerinde yaklaşık 700.000 kişiden ve yaklaşık 1.000 adadan oluşan bir ülke olan Solomon Adaları’nda son deneyimler, Pekin'in dünya çapındaki gücünü genişletmeye yönelik kendine güvenen, para odaklı yaklaşımının bir bedeli olduğunu gösteriyor.

Birçok adalı Çin’i, üretken ve özenli ancak iyi huylu bir ortak olarak değil, çatışma riskini artıran zorlayıcı ve yozlaştırıcı bir güç olarak görüyor

Birçok adalı Çin’i, üretken ve özenli ancak iyi huylu bir ortak olarak değil, çatışma riskini artıran zorlayıcı ve yozlaştırıcı bir güç olarak görüyor.

Ülkedeki hükümet karşıtı ayaklanmalar, Kasım 2021'de Çinli işletmelerin ateşe verilmesine yol açtı. Protestocuların temel endişeleri arasında, Çin'in yarattığı ekonomik fırsatları, Pekin politikalarını savunan politikacılara ve bölgelerine yöneltmesi geliyordu.

Hükümet, Çin teknolojisini memnuniyetle karşıladı, ancak aynı zamanda Dünya Bankası'nın son zamanlarda sürdürülemez bulduğu bir borç tahakkuk ettirdi.

Bazı Amerikalı yetkililer, Çin'in adadaki amacının, derin deniz limanlarını ve uydu iletişim alanlarını güvence altına alan 'bağımlı bir devlet oluşturmak' olduğundan endişe ediyor. Ülkenin başbakanı, Nisan ayında Çin'e birkaç sınırlama ile ülkeye polis memurları veya donanma gemileri gönderme hakkı veren bir güvenlik anlaşması imzaladı.

Pekin'in öncelikleri kalkınmadan savunmaya geçtikçe korkular da artıyor. 

Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden siyaset bilimci Audrye Wong, "Çin, yaygın olarak varsayıldığından çok daha az başarılı. Bireylere ödeme yapmanın Çin hükümetinin hedeflerini gerçekleştirmenin daha hızlı ve daha etkili bir yolu olduğuna inanıyorlar. Gerçek şu ki, bu sıklıkla geri tepiyor ve işe yaramıyor" dedi.

Çin'in altyapı projeleri için adaya verdiği hibeler Çinli şirketlere gidiyor

İşçiler, her akşam saat 18.00'den hemen önce, başkent Honiara'da, yerel yetkililerin Çin hükümetinden 50 milyon dolarlık cömert bir hibe olarak nitelediği kaynakla, Çin devletine ait bir şirket tarafından inşa edilen stadyum kompleksinden dışarı akın ediyor.

İnşaatta çalışanlar, geç ödemeler ve iş güvenliği eksikliği nedeniyle herkesin greve gitmek istediğini, yiyecek ve ulaşım için ekstra para vaatlerinin hiç gerçekleşmediğini, daha az para kazandıklarını, iş güvenliği eğitimi almadıklarını, Çinli ustabaşılarının işaret dili ile iletişim kurduklarını ve yanlış bir şey yaptıklarında ustaların kafalarına vurduklarını söylüyor.

Başbakan Manasseh Sogavare hükümeti, ülkenin kalkınmasına yardımcı olacağını söyleyerek 2019'da Tayvan'dan uzaklaşma kararı aldıktan sonra, adalarda daha fazla Çinli şirket kuruldu. Adalılar, onlarca yıl önce göç eden Çinli tüccarlarla sıcak bir etkileşime sahip olduklarını ancak Çin’de yeni gelenlerin işçilere ve müşterilere köle gibi davrandığından şikâyet ediyor.

Bazı eyalet liderleri ise Çin yatırımlarına direndi. Malaita Eyaleti Başbakanı Daniel Suidani, Japonya ve diğer ülkelerden gelen projeleri memnuniyetle karşıladığını, fakat Çin'in altyapı çalışmaları yapma girişimlerini engellediğini, çünkü ülkenin başka yerlerine değer kattıklarını görmediğini açıkladı. Çinli yetkililerin, eyaletin neye ihtiyacı olduğunu sormak yerine, Parlamento'daki politikacılarla birlikte çalışarak, o bölgelere yardım akıtmakla uğraştıklarını söyledi.

Ada halkı büyük kararlar alınmadan önce toplulukla geniş bir istişare yapma geleneğine sahipken Çin daha yukarıdan aşağıya bir yaklaşımla hareket etti ve ‘saldırgan danışmanlar’ını adaya getirdi. Projelerde şeffaflık ve istişare eksikliği Çin tarafından yapılan bir inşaat projesinde gaz sızıntısına bile neden oldu.

Muhalefet liderleri, Çin'i seçimlerin ertelenmesini teşvik etmekle ve müttefiklerini iktidarda tutmak için başlattığı rüşvet kampanyasını arttırmakla suçluyor

Daha önce sızdırılan belgelere göre, Ağustos 2021'de Çin hükümetinden gelen paranın yerel hükümetin güvenoyu alabilmesi için 25’er bin dolar olarak, 50 milletvekili arasındaki 39 yandaş milletvekiline dağıtıldığını ortaya çıkardı.

Hükümet, Çin devletine ait China Harbor Engineering Şirketi’nin Çin hükümetinden 70 milyon dolarlık bir krediyle başka bir Çinli şirket olan Huawei'den alacağı 161 hücresel kuleyi inşa edeceğini açıkladı.

Muhalefet liderleri, Çin'i seçimlerin ertelenmesini teşvik etmekle ve müttefiklerini iktidarda tutmak için başlattığı rüşvet kampanyasını arttırmakla suçluyor. Sivil toplum gruplarına göre, Çin parası, topluluklarla yapılan toplantılarda Çin propaganda videolarını göstermek için dizüstü bilgisayar satın almak için kullanıldı.

Muhalefet lideri yardımcısı Peter Kenilorea Jr., iki hükümet yetkilisinin kısa bir süre önce babasının kuzenlerinden birine seçimde kendisine karşı yarışması için yaklaşık 2 milyon dolar teklif edildiğini söyledi. Bir yıldan biraz daha uzun bir süre önce, başka bir akrabasından yaklaşık 750.000 dolara aday olmasının istendiğini de kaydetti.

Muhalefet lideri Matthew Wale, Çin politikalarının ada devletini ele geçirmeyi hedeflediğini söyledi. 

ABD ve Avustralya, Solomon Adaları’nda Çin etkisine karşı koymaya çalışıyor. Avustralya, bu mali yılda Solomon Adaları'na 100 milyon dolardan fazla yardım yapacak. Amerikalı askeri doktorlar da yakın zamanda Honiara limanındaki bir Amerikan hastane gemisinde yerel doktorlarla birlikte ücretsiz ameliyatlar gerçekleştirdi.
Kaynak: The New York Times

:
share
Siteyi Telegram'da Paylaşın
Siteyi WhatsApp'ta Paylaşın
Siteyi Twitter'da Paylaşın
Siteyi Facebook'ta Paylaşın