Dünya

ABD’de bir sonraki salgını önleyecek sistem kuruluyor

IBM tarafından ilk defa başka bir işletmeye kurulacak kuantum bilgi işlem sistemi, ABD’de ve dünyanın geri kalanında bir sonraki pandemiyi önlemeye odaklanacak.

COVID-19'u geride bırakmak ve "normal" e daha yakın bir yaşama geri dönmek, insanlara üzerlerine düşeni yaptırmak zor olsa bile ilk bakışta karmaşık görünmüyor.

Sağlık uzmanları insanlara bir yıldır çoğunlukla aynı şeyi söylüyor: Maske takın, bir metre uzakta kalın, gereksiz yere büyük gruplar halinde evlerde toplanmayın ve son zamanlarda, uygun olduğunda aşı olun.

Ancak perde arkasında, bir virüsün nasıl yayıldığını ve insanları nasıl etkilediğini anlamak çok daha karmaşıktır. Hele onu nasıl yeneceğini bulmak daha da karmaşıktır.

Bunun nedeni, salgınları, semptomları izlemek ve değerlendirmek, hızlı yayılan varyantları belirlemek ve tedaviler ve aşılar geliştirmek için bilim insanlarının ve halk sağlığı görevlilerinin uğraştığı bilgi miktarının çokluğudur.

"IBM tarihinde ilk kez kendi dışındaki bir kuruma kuantum işletim sistemi kuracak"

IBM, salı günü ABD’deki Cleveland Kliniği ile bir ortaklık yapmaya başladığını açıklayarak, Cleveland Kliniği’nin "Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk özel sektör, şirket içi IBM Quantum System One"ın kurulacağı yer olduğunu duyurdu.

IBM, kuantum bilişimini şirketlerin bulut aracılığıyla erişebilecekleri bir platform olarak sunuyor.

Tıp Kurumu Cleveland Klinik’le yaptığı anlaşmayla IBM üçüncü bir tarafa ilk kez yerinde kurulum yapacak.

[Cleveland Kliniği kâr amacı gütmeyen, çoklu uzmanlık alanına sahip akademik bir tıp merkezidir. 1921’de Ohio’da kurulan köklü kurum, klinik ve hastane bakımı ile araştırma ve eğitimi bir araya getirmektedir. ABD’nin en iyi hastanelerinden biri olarak kabul edilir.]

Kuantum bilgi işlem kurulumları karmaşık ve pahalı olduğu için önceden başka bir kuruma kurulumu hiç yapılmamıştı. Kuantum bilgisayarlar eksi 273 derece sıcaklıkta tutulur. Bu soğukluğun sağlanması çoğu kuruluşun karşılayamayacağı bir altyapıya ve bu altyapıyı kuracak kaynağa sahip olmayı gerektirir.

Cleveland Kliniği'ne bağlı Küresel Patojen Araştırma ve Küresel Sağlık Merkezi ve IBM arasında 10 yıllık ortaklık sayesinde kuantum teknolojisi "Keşif Hızlandırıcı" olarak görev yapacak. 

Araştırma merkezi böylece "Gelecekteki halk sağlığı tehditlerine karşı hazırlanmaya ve korunmaya yönelik viral patojenlerin ve insan bağışıklık tepkisinin anlaşılmasını” sağlayacak.

IBM, ilk perakende müşterisi Cleveland Kliniği'ne 2023’te yeni nesil 1.000+ kübit kuantum sistemini de kullanıma açacak.

Kunatum bilgi işlem nedir?

Kuantum bilgisayarlar, klasik bilgisayarlardan çok daha büyük miktarda veriyi depolamak ve işlemek için kuantum bitleri olarak ‘kübit’leri kullanır.

Düzenli olarak kullandığınız tüm yazılımların her biri 1-0 mantığına göre, "açık" veya "kapalı" olan milyonlarca bit ile temsil edilir. Bu, akıllı telefonunuz için, bir web sitesi veya uygulama yapmak için harika bir sistemdir. 

Ancak gerçek dünyada işler genellikle o kadar düzgün ilerlemez. Aslında çoğu durumda gerçek dünya 1 ve o’dan farklı olarak belirsizlikle doludur. Klasik bilgi işlem belirsizlikle başa çıkmakta hiç de iyi değildir.

Ama kuantum kübitleri aynı anda hem bir hem sıfır, yani hem "açık" hem de "kapalı" olabilir veya 0 ve 1 arasındaki başka bir durumu da değerlendirebilir.

Bunu tasavvur etmenin en yaygın yolu bir madeni parayı yazı-tura için attığınızı hayal etmektedir. Klasik bilgisayarların bilgi işlem modeli madeni parayı attığınızda sonucun ya yazı ya da tura olacağını kurgular. 

Kuantum hesaplama ise bir madeni parayı attığınızda para durana kadar, yazının ve turanın da gelebileceği ihtimalini hesaplayabilecek bir modele göre işler.

Sonuç olarak, bir kuantum bilgisayar, her gün kullandığımız bilgisayarlar için mümkün olmayan karmaşık problemleri çözebilir.

Kuantum bilgi işlem özellikle ilaç sektöründe etkin kimyasallara göre ilaçların geliştirilmesinde, hatta yeni bir virüs gibi karmaşık yapıları modellemek için kullanışlıdır.

"Bir sonraki Covid-19'u önlemek istiyoruz"

Cleveland Kliniği'nin baş araştırma bilgi sorumlusu Dr. Lara Jehi, CNN Business'a verdiği demeçte, kuantum bilgi işlem teknolojisinin kullanılmasında gerçek hedefin "bir sonraki COVID-19'u önlemek" olduğunu söyledi ve bir sonraki salgın riskinde “proaktif değil, reaktif olmak istedikleri”ni kaydetti.

Yeni bir pandeminin ne zaman ve nerede ortaya çıkacağını tahmin etmek kuşkusuz imkânsızdır. Ancak kuantum hesaplama, bilim insanlarının ve halk sağlığı görevlilerinin hayat kurtarmak için yeterince hızlı yanıt vermeye hazırlanmalarına yardımcı olabilir.

Örneğin, bir virüsün insan vücudundaki hücrelerle etkileşim şeklini modellemek için kuantum hesaplamayı kullanmak, hasta olanları daha hızlı teşhis etmek ve uygun tedavileri geliştirmek için hangi semptomların aranacağını belirlemeye yardımcı olabilir. Kuantum bilgi işlem bir virüsün genetik yapısının sıralanmasına bile yardımcı olabilir ve hızlı testlerin uygulanmasına izin verebilir.

Aynı zamanda, kuantum bilgisayarlar, sıcak noktaların nerede geliştiğini belirlemekte doktorlar için büyük miktarda veriyi analiz edebilir. Bu, halk sağlığı görevlilerinin kaynakları hızlı bir şekilde dağıtmasına veya insanlara bir enfeksiyonun yayılmasını nasıl önleyecekleri hakkında bilgi sağlamasına yardımcı olabilir.

Son olarak, kuantum hesaplama, deneme sürecini hızlandırmak için gerçek dünya deneylerini simüle ederek  de yardımcı olabilir. COVID-19 için aşılar rekor zamanlarda üretilirken, verileri değerlendirmek ve antikorları nasıl ürettiklerini modellemek için kuantum hesaplama kullanmak, gelecekteki çabaların birkaç aya indirilebileceği anlamına gelebilir.

Jehi, Bloomberg'e verdiği demeçte, "Bundan on yıl sonra, yeni bir salgın ortaya çıktığında, bununla başa çıkmak ve hızlı bir şekilde ele almak istiyoruz. Aşılarımızın birkaç ay içinde hazır olmasını istiyoruz. Araştırmada karşılaştığımız en büyük zorluk hızdır" dedi.

Kaynak: Jason Aten, Business Insider, 1 Nisan 2021
Haber hakkında daha fazla bilgi için Business Insider’ı okuyabilirsiz.

:
share
Siteyi Telegram'da Paylaşın
Siteyi WhatsApp'ta Paylaşın
Siteyi Twitter'da Paylaşın
Siteyi Facebook'ta Paylaşın